Die Ost-West-debata je po měnjenju stawiznarja Ilko-Saschy Kowalczuka přejara wot negatiwnych aspektow charakterizowana. Dobytki wuchodnych Němcow bychu překrótko přišli, rjekny wón na podijowej diskusiji ze sociologom Dirkom Oschmannom w Kamjenicy. Wuwiće wot přewróta njeje jenož strata a ponižna stawizna, ale «stawizny dobytka».
Kowalczuk wumjetowaše Oschmann indirektnje, ze swojim zwadnym pismom «Wuchod: zapadoněmsku wunamakanku» «Wutzeller» napisał. Kniha je njezjednanliwy zwuk, rezonancnu rumnosć wupjelniła a naćisń woporny naratiw. Bywši zwjazkowy kancler Helmut Kohl (CDU) je wuchodnym Němcam přilubjenje derjeměća dał, zo bychu ludźo wěrili. Su přepjate wočakowanja ludźi na stat dali. Wuchod je z demokratiju cuzbnikował.
Po měnjenju Oschmanna je wjele ludźi na wuchodźe po přewróće demokratiju a swobodu jako «wochudnjenje» dožiwiło. W Zapadnej Němskej bu přez Marshallowy plan po Druhej swětowej wójnje swoboda tomu jako wobohaćenje nazhonjena. Přez wašnje ponižowanja bu kolektiwny subjekt na wuchodźe nastał, skupina wuchodnych Němcow wobškodźena. To je něšto z ludźimi činiło. «Wuchod so wobstajnje wothódnoći.»
Při diskusiji měło w prěnim rjedźe wo diskrepancu mjez začuwanej a woprawdźitej swobodu měnjenja hić. Wobaj diskutantaj buštaj najprjedy za tym prašanaj, hač je swobody měnjenja w Němskej tež woprawdźe dam. Oschmann widźeše swobodu měnjenja «formalno-juristisce» datu. Z «přepolitizowanjom» a «přemoralizaciju» rěče we wšědnym dnju wustaju zaćišć, njemóžeš hižo wšitko rjec.
«Smy žiwi w jednym z najswoblišich krajow swěta», praji Kowalczuk. To njeje wjele ludźom w maličkostnych debatach jasne. K swobodźe měnjenja słuša lóšt a zwólniwosć, so mjez sobu wadźić. Sahra Wagenknecht sedźu drje w nimale kóždej talkshowje, twjerdź pak, zo njebychu swoje měnjenje prajić móhli. AfD a zwjazkarstwo Sahra Wagenknecht (BSW) byštaj ludźom awtoritarny stat přilubiłoj, to na wuchodźe derje dóńdu. Ludźo pytachu w času njewěstosće zastanišćo a bychu tuž zašłosć wujasnili.
Swoby zarjadowanski rjad pod titulom «To wšak budźe so hišće rjec směć – swoboda měnjenja a demokratije» so wot awtorskeho zjednoćenstwa Pen Berlin wusměrja a Wotměje so ze 37 wudawkami w Sakskej, Durinskej a Braniborskej. Na nje je 118 awtorow, žurnalistow a wuměłcow přeprošenych - wot Pinara Atalayja hač do julija Zeh. W Sakskej a Durinskej wola 1. septembra nowy krajny sejm, w Braniborskej 22. septembra.
Copyright 2024, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
