Tole sakskich karpowych producentow dla hladajo na mnohe problemy swoju eksistencu wohrožuje. «Haty buchu před wjacorymi stami lětami kumštnje zapołožene a wot toho časa hospodarsce wukonjane. Nětko smy na Scheideweg a krótko před bjezdnom», praji Richard Kuntzsch, jednaćel Sakskeho rybarskeho zwjazka, w rozmołwje z Němskej nowinskej agenturu. Plahowarjo rybow bychu so přez zarjady sylnje reglementěrowali a z problemami samorjadni byli.
Wosebje přiwótřenje spěchowanskeje směrnicy hatarstwo a přirodoškit sčini branšu wutworić, praji Kuntzsch. Po tym smědźa zawody maksimalnje hišće 400 kilogramow ryby na hektar produkować - z ekologiskich přičin. «To bije wšěm na dušu.» Za čas NDR je 3.000 kilogramow na hektar praksy było, po přewróće 1.000 kilogramow. Nětko bychu rybarjo financielnje z chribjetom při sćěnje stali. Zo bychu čornu nulu zajěli, trjebachu 750 kilogramow na hektar.
Zwjazk: Rybarjam so žiwjenje dźeń a ćešo čini
« Zarjady sej produkciske mnóstwa tepja. Wurunanske płaćenja za woteběrace produkciske mnóstwa njemóža to kompensować. To je najwjetši problem branše», Kuntzsch wuswětla. «Rybarjo su předewzaćeljo. Woni dyrbja ze swojim produktom dosahace dochody docpěć. To njezda so někotrym w politice jasne być.»
Kuntzsch přihraje při tym přirodoškit bjez dwěla rólu. Přetož jenož w fungowacym ekosystemje bychu karpy dosć přirodneje cyroby namakali. «Hatar je so přeco prócował, zo tutón system intaktny wostanje.» Zapřimń tež regulujo, někak přez přerězk rohodźe. «Widźimy pak kritisce, zo chcedźa přirodoškitne zwjazki a politika přiběrajcy na našu branšu skutkować a wšitko lěpje wědźeć.»
Karpy njehodźi so při běžatym pasu zhotowić
tak a tak njehodźał so rozrost karpow dokładnje wěšćić, argumentuje jednaćel. Karpy su přirodny produkt a njehodźachu so při běžitym pasu kaž ryhele šokolody zhotowić a wobličić. «Karp potroji hač do štyrcećoch swoju wahu při rósće. Rybar smě potajkim jenož něhdźe 100 kilogramow karpa na hektar zasadźić, zo njeby na kóncu směrnicy překročił. To pak je bjezzmyslne, dokelž njehodźi so dokładnje wothódnoćić.»
Agrarne ministerstwo čini płaćiwe, zo podleži wjace hač 80 procentow wobhospodarjenych hatow tak mjenowanemu přirodowědnemu škitej 2000-teriskich kónčin. «Na wjetšinje hatow je přiwšěm rybjaca produkcija bjez wobmjezowanja wunoška zasadnje móžna.» Jenož pola něhdźe třećiny wšitkich hatow płaćeše dla wosebitych narokow škita družin a biotopow wobmjezowanje, jeli chcedźa hatarjo spěchowanje dóstać. Wobmjezowanje na 400 kilogramow na hektar pak přińdu na pruwowanišćo.
Wysoke straty přez rybjace
rubježniki dalši problem předstajeja fressfeinde - rybjace rubježnicy kaž kormorany abo rybjace wudry. Zdźěla bychu zawody přez to hač do 80 procentow swojeho wobstatka zhubili. Rybarjam su ruce spunjenej. Předewšěm jednolětne karpy su lochki pot. «Ći hodźa so super do pyska a hadźicy», čini to Kuntzsch plastisce. Tute wobstatki bychu so masiwnje wurubili. «W Němskej je wjace hač 100.000 kormoranow žiwych, kotrež lětnje škody wjace hač miliardy eurow načinja.»
Po Kuntzschu su tež wudra na postupje. Wudra trjeba něhdźe 500 kilogramow ryby wob lěto. Při předewzaću we wuchodnej Sakskej, kotrež je něhdy dwě tonje ryby produkowało, je mnóstwo přez wudru na 950 kilogramow spadnyło. Bobry bychu masiwne škody při hatach zawinowali a je kaž šwicarski twarožk předźěrkowali. Kuntzsch rěči wo wjacefrontalnej wójnje: Ptački jako powětrowa bróń, wudra jako marina a bobr jako krajna wobrónjena moca.
Zwjazk rěči wo zadwělowanym powołanskim stawje
«Biber a predatorojo přiběraja razantnje a produkciske mnóstwa so kapsluja», wopisuje jednaćel dilema. Powołanski staw je zadwělowany. Wosebje mjeńše předewzaća njemóhli to kompensować a bychu stali před wulkimi, eksistencielnymi ćežemi. To so tež při temje zawodny naslědnistwo wujasni. Hdyž rybar na wuměnk dźe, wón zwjetša žanoho naslědnika njenamaka a haty předawa. «Eksistuje centralizacija, wulcy spóžrěja małych.»
«Bohužel njesteja Swobodnemu statej Sakskej dosć financnych srědkow z Europskeho mórskeho, rybarskeho a akwakulturneho fondsa k dispoziciji, zo bychu so přidatne wudawki a straty wunoškow w połnej wysokosći wurunać móhli», zdźěli ministerstwo. Krajnemu sejmej je ćežke połoženje mnohich zawodow znate. Wot lěta 2025 maja tuž přidatne krajne srědki za spěchowanje hatow běžeć - město dotal třoch milionow eurow wjace hač štyri miliony eurow za přirodoškitej přiměrjene wobhospodarjenje.
Copyright 2024, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
