Něh hribowa sezona běži tež w Sakskej na wysokoturach a wobradźa hribowym poradźowarjam dosć dźěła. «Tuchwilu je wjedro idealne, hriby njech to maja: mokre, nic přećopłe, tež raz tróšku chłódniše», rozjasni Sieglinde Köhler, wokrjesna hribowa poradźowarka we wokrjesu Srjedźna Sakska. «Prawaki nětko en gros rostu a su lědma wot sćežorow nadpadnjene. Dokelž je so do toho dešćowało, njemóžachu překasancy "nakałać".» Měsacaj september a oktober stej najlěpši počas za hriby - ale nic za wšitkich.
Edgar Fenzlein, hribowy wěcywustojny wokrjesa Lipsk, je nazhonjenje činił, zo rozrost hribow tež w zwisku z měsačkowymi fazami steji. Při přiběracym měsačku je wosebje derje. «Hdyž přez połny měsačk won dźe, móže so zaso špatnišo stać.»
Peter Welt, předsyda hribowych přećelow Kamjenica, nochce hišće wo super-hribowym lěće rěčeć. K tomu dyrbjeli hriby přez dlěšu dobu w tutym mnóstwje k dispoziciji być. Wěste družiny hribow bychu jenož we wěstej dobje rostli. Zasadnje pak su hriby přez cyłe lěto. Austernseitling abo somoćana noha něhdźe stej typiskej zymskej hribaj. Što hrib w přirodźe k rosćenju trjeba, njewěš woprawdźe - hinak hač pola plahowanskeho hriba kaž šampišćoweho non, praji swět.
Radź ekspertin: «Při hribach měli dokładnje hladać»
Runje pola pozdatnych łučnych šampignonow dyrbja hribowi poradźowarjo často zapřimnyć a sortěrować. Přetož husto chowa so za tym jědojty šampinjon, kotryž so tež karbolegerling mjenuje. Po słowach Sieglinde Köhlera jewja so nětko na mnohich městnach, hdźež prjedy njestejachu - na přikład na zelenych smuhach a w předzahrodach. «Lětsa wustupuja z črjódami, cyłe jednotki. Při hribach měli dokładnje hladać.»
Tež Fenzlein je masowe rozmnoženje jědojtych šampinjonow wučinił - wosebje w zahrodach a parkach. «Wjele hribow je z rostlinami w symbiozy žiwych. To móhła přičina być.» W jeho zahrodźe je so na přikład zlě rozpřestrěwał, mjeztym bychu tam tež z masami karbolegerlingy rostli. Bychu mjeztym na mnohich městnach łučne šampišća wutłóčili: «Praju wšěm ludźom: Prošu porsty preč wot hribow, kotrež w ciwilizaciskich biotopach kaž zahrody a parki rostu.»
Wopačna čerwjena kapa w Němskej šěroko
len wuchadźa z toho, zo maja tež změnjene wobswětowe wliwy a wuskutki globalneho wikowanja na hribowe łožišćo w Němskej. Tak je so předewšěm na sewjeru Němskeje hrib wupřestrěł, kotryž so jako «Wopačna čerwjena kapa» pomjenuje. «To je trubny hrib, kiž z USA a Kanady k nam přińdźe, najskerje přez transporty drjewa. W Sewjernej Americe jewi so wón na Weymouthskich skieferach.» Hrib njeje jědojty, mam pak kisały słód.
Peter Welt skedźbnja na družiny hribow, kotrež so wot juha přichadźejo přeco bóle do sewjera rozpřestrěwaja. «To pak njestawa so eksplozijowje.» Jako přikład mjenowaše wón wysoko jědojty wolijowc. Tež korjenjowy hórki rohodź jewi so přeco husćišo - najskerje dokelž lubuje suche wjedro. Swět poskića tež hribowe pućowanja. Nětko, hdźež hriby rostu, je jara wjele naprašowanjow. Pola młodych ludźi pak dźerži so zajim w hranicach. Naprašowanja dawaja husto k hojenskim hribam.
Pola hribowych pławjenjow du zběraćeljo na čisło wěsće
Sieglinde Köhler njewidźi strach, zo je z tuchwilnej hribowej pławjenju přiběraca ličba zajědojćenjow zwjazana. «Hdyž dawa wjele hribow, bjeru ludźo wosebje trubjace hriby kaž prawaki, čerwjene kozacy abo marony a nic jědojte.»
Přeće maja mnozy přirodoškitarjo: Zo ludźo z masami hriby z lěsa njewleku, ale radšo na tak mjenowane ručne žałosćenje myslić - jenož telko sobu wzać, kaž móžeš za wosobinsku potrjebu hnydom konsumować. Hrube prawidłowe prawidłowe prawidła płaća maksimalnje dwaj kilogramaj hribow. Po Sakskim lěsnym zakonju móža we wosebje ćežkich padach přeńdźenjow pjenježne pokuty hač do 10.000 eurow płaćić. Z přirodoškitnych kónčin njesmědźa so hriby scyła wubrać.
Copyright 2024, dpa (www.dpa.de). Wšitke prawa wobchować
