Biochemikarjo Lipšćanskeje uniwersity su encym wotkryli, kotryž kumštne maćizny w rekordnym času wottwarja. Tutón pućrubarski encym bu w njenapadnej lisćowej hromadźe na Lipšćanskim južnym pohrjebnišću namakany a ma potencial, plastowu krizu rozrisać. Hižo w prěnjotnej formje bě encym kmany, PET w běhu 24 hodźin do swojich jednotliwych dźělow rozebrać. Spěšnosć, kotraž njeje so wot žanoho dotal znateho proteina docpěła.
Tu namakaće wobšěrny ZDF rozprawa k wotkryću enzyma PHL7 z lěta 2023 a tež hišće rozprawa ARD z lěta 2024:
Cyn encym bu mjeztym dale wuwity a rozpušća nětko plastowu skorpiznu w jenož dwanaće hodźinach. Tutón postup ma so dźěłu dr. Christiana Sonnendeckera a jeho teama, kotrejž stej so wužadanju stajiłoj, na praksu orientowane postupowanje k rozpušćenju plastiki wuwiwać. Z tuteje přičiny su start-up "ESTER Biotech" załoženy, zo bychu technologiju do nałožowanja přewjedli.
Plastika je po cyłym swěće wohroženje za wobswět a strowotu ludźi a zwěrjatow, dokelž bu prěnjotnje k trajnej wobstajnosći zhotowjene. Tutón encym móhł naslědne rozrisanje za rosćace mnóstwo wotpadkow kumštnych maćiznow předstajić. Z pjenježnej podpěru z eksistencneho programa zwjazkoweho knježerstwa dźěłaja slědźerjo na tym, kapacitu rozpadanja na hač do 1000 litrow stopnjować.
Syć wědomosće, hospodarstwa a wobydlerjow ma nimo toho pomhać, trěbne ramikowe wuměnjenja wutworić, zo by so tuta technologija wuspěšnje zasadźiła. Kumštne maćizny, kotrež njehodźa so we wulkej měrje biologisce wottwarujomne, móža so přez zasadźenje najmodernišeje encymy recyclować, štož zmóžnja zawrjeny kołoběh.
Lěpšiny noweho encyma su mnohostronske. Je horco arezistentne, skutkuje eficientne a móhło nowe standardy za recycling etablěrować. Hišće njeje płaćizna za biochemisce recyclowane dźěłane maćizny pak wubědźowanjakmana napřećo tunim, na zemskim woliju bazowacym produktam. Wobchodniske modele za tajke inowatiwne spočatki budu tež wot politiskich ramikowych wuměnjenjow wotwisować.
